Wie aan openingstheorie doet, kan proberen de nieuwste varianten te volgen, die door het moderne rekentuig tot op zet 30 zijn voorgekookt. Of te rade gaan bij de oude meesters. Zelf heb ik een voorkeur voor het laatste, uit voorliefde voor de klassiekers en flamboyante figuren uit het verleden. Neem nu zo’n Bogoljoebov, alleen al om de klinkende naam. Met Aljechin en Nimzowitsch ontvluchtte hij de Sovjet-Unie en tweemaal verloor hij een WK-match van Aljechin. Efim Bogoljoebov (1889 – 1951) had de reputatie niet overdreven bescheiden te zijn. Een veel aangehaalde uitspraak van hem: “Als ik wit heb, win ik omdat ik wit heb. Als ik zwart heb, win ik omdat ik Bogoljoebov ben.”
In een bondswedstrijd Oud Zuylen 2 – HSG 3 (SGS 1e kl., 27 oktober 2015) kreeg ik tegen Gijs van den Brand van HSG 3 het volgende op het bord: 1. d4 d5 2. Nf3 c6 3. c4 Nf6 4. Nc3 Bf5 Dat is zo’n zet die normaal oogt maar op dit moment toch niet erg gebruikelijk is. Gangbaardere zetten zijn e6, dxc4, a6 en g6.
5. cxd5 cxd5 6. e3 Hier is Db3 ook goed, maar ik zat met Bogoljoebov in mijn hoofd.
6…e6 7. Ne5
Met zetverwisseling zijn we in een stelling gekomen die op de dag af tachtig jaar geleden ook op het bord kwam in de 16e matchpartij Aljechin – Euwe (27 oktober 1935). Euwe speelde hier de enige juiste zet: 7…Pfd7. Op bijna elke andere zet is 8.g4 erg sterk. Dat was mij bekend. Ik had deze variant bestudeerd aan de hand van partijen van Bogoljoebov tegen Gothilf (Moskou 1925) en Gottlieb (Maagdenburg 1927). Gothilf und Gottlieb! Ik heb het echt niet uit mijn duim gezogen.
Mijn tegenstander speelde 7…a6? Achteraf vertelde hij dat hij na die zet naar het toilet ging, alwaar de stelling hem opeens akelig bekend voorkwam. Hij bedacht ter plekke dat hij het f-paard naar d7 had moeten spelen, maar het was al te laat.
8. g4 Bg6 9. h4 h6 10. Nxg6 fxg6 11. Bd3 Een vertrouwde methode om de zwarte pionstructuur om zeep te helpen, bekend uit de Caro-Kan en andere openingen, zie bijvoorbeeld de partij Alwin van Ee – Jan Bettman, Utrecht 2013. Hoe mijn partij tegen HSG 3 afliep, kunt u in de viewer zien. Ik gooide de stelling open, in de hoop het overzicht in de resulterende chaos te behouden.
Op Youtube heeft een man uit India een hele reeks amusante en knap gemaakte filmpjes onder de naam “Dirty Chess Tricks” geplaatst. Met een vet Indiaas accent behandelt hij de “Bogoljubov Trap”. Onze vriend moet zelf hard lachen om de zet 8.g4! Hij noemt 7…a6 “a complete blunder” (deze zet komt vanaf 10.00 minuten aan bod) en Bogoljoebov komt ook nog in beeld.